Informacje dla nauczycieli
DROGI NAUCZYCIELU, ZAPRASZAM GDY:
- zauważasz, że w twojej klasie źle się dzieje, potrzebujesz wsparcia w rozwiązywaniu problemów wychowawczych dotyczących uczniów (np. indywidualnych rozmów z uczniami, rodzicami uczniów sprawiającymi różnego rodzaju problemy wychowawcze).
- potrzebujesz pomocy w zdiagnozowaniu przyczyn trudności w nauce i niepowodzeń szkolnych uczniów;
- analizy opinii o uczniach z poradni psychologiczno-pedagogicznej;
- chcesz pomóc uczniowi, który ma trudną sytuację materialną,
- dostrzegasz, że Twoi uczniowie mają lekceważący stosunek do nauki,
- chcesz, aby przeprowadzić zajęcia edukacyjno-profilaktyczne,
Wspólnie damy radę!!!
Porady dla nauczycieli
Jak zyskać zaufanie uczniów?
• Unikaj krytyki.
• Wyrażaj zrozumienie i uznanie dla wysiłków podejmowanych przez uczniów i dla ważności poruszonych przez nich spraw.
• Stwarzaj takie sytuacje, by każdy mógł się swobodnie wypowiedzieć i być wysłuchany.
• Stosuj różnorodne formy zajęć wzbudzające zaciekawienie i zaangażowanie uczniów w temat.
• Wyrażaj własne odczucia i poglądy, jednak bez narzucania tych poglądów uczniom; nie spieszyć się z udzielaniem rad.
• Pobudzaj uczniów do samodzielnej aktywności w szukaniu pozytywnych rozwiązań i w podejmowaniu prób nowych sposobów zachowania.
Jak rozmawiać z uczniem?
• Nie porównuj go z innymi uczniami mówiąc: dlaczego inni potrafią, a ty nie. On chce, byś rozumiał jego trudności.
• Nie zawstydzaj go przed całą klasą mówiąc: czy nie mogłeś się lepiej ubrać? Ono chce być szanowane przez ciebie.
• Nie odbieraj nadziei mówiąc: nic z ciebie nie będzie. Uczeń chce wierzyć, że coś w życiu osiągnie.
• Nie lekceważ uczuć mówiąc: tu jest miejsce na naukę, problemy zostaw za drzwiami. Uczeń potrzebuje wsparcia.
• Nie oceniaj mówiąc: jesteś po prostu nieukiem! Uczeń ma prawo dobrze myśleć o sobie.
• Nie moralizuj mówiąc: przestań się użalać, zabieraj się do roboty. Uczeń potrzebuje twojego zrozumienia.
• Nie przypisuj mu złych intencji mówiąc: ty po prostu robisz mi na złość! Świat wydaje mu się wtedy nieprzyjazny.
• Nie okazuj dezaprobaty, gdy ma kłopoty z zapamiętaniem pytając: co tak słabo? Wydaje mu się wtedy, że do niczego się nie nadaje. Uczeń potrzebuje dowartościowania.
Uczeń z dysleksją w szkole
Badania w Polsce określają odsetek dysleksji na 9-10% (Bogdanowicz, Jaklewicz 1968–1982).
Oznacza to, że w przeciętnej klasie jest 3 – 4 uczniów dyslektycznych, najczęściej są to chłopcy.
Uczeń – dyslektyk ma prawo do:
1. Pomocy ze strony szkoły w formie specjalistycznych zajęć:
• korekcyjno-kompensacyjnych,
• indywidualnych – terapeutycznych.
2. Indywidualnego nauczania i oceniania dostosowanego do swoich potrzeb
psychofizycznych i edukacyjnych zgodnie z następującymi zasadami, których
powinien przestrzegać nauczyciel:
• dostosowywać tekst do czytania pod względem ilościowym i jakościowym
(krótkie teksty, większa czcionka),
• nie odpytywać z czytania nowego tekstu na forum klasy,
• nie obniżać oceny za usterki w technice czytania (tempo, płynność
poprawność),
• oceniać na podstawie wypowiedzi ustnych i treści prac pisemnych, a nie za
liczbę zrobionych błędów,
• wydłużać czas na zadania pisemne,
• umożliwiać oddawanie prac pisanych komputerowo,
• nie oceniać zeszytów za estetykę,
• w przypadku dysgrafików nie oceniać pisma pod względem kaligraficznym,
• umożliwiać korzystanie ze słownika,
• błędy w pracach pisemnych poprawiać opisowo,
• zwolnienia z nauki drugiego języka obcego w przypadku stwierdzonej
głębokiej dysleksji,
• dostosowania rozwiązań organizacyjnych i technicznych na egzaminie ósmoklasisty, zgodnie z zaleceniami OKE zawartymi w opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej w celu wyrównania szans edukacyjnych.
Uczeń ma obowiązek:
1. Pracy samokształceniowej:
• czytania co najmniej 15 minut każdego dnia,
• utrwalania poprawnej pisowni poprzez ćwiczenia ortograficzne,
• wykonywania ćwiczeń grafomotorycznych zalecanych przez terapeutę,
• wykonywania ćwiczeń kaligraficznych,
• samokontroli wykonywanych ćwiczeń.
2. Uczestnictwa w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych.
3. Realizacji programu nauczania.
4. Systematycznego uczestnictwa i przygotowywania się do zajęć terapeutycznych.
Dostosowanie wymagań uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi:
• Uczeń lub rodzic dostarcza opinie/orzeczenie do szkoły.
• Pedagog dokonuje analizy opinii pod kątem występujących trudności, ich
przyczyn oraz zawartych w niej wskazań do pracy.
• Przedmiotowcy na podstawie opinii/orzeczenia opracowuje szczegółowe wskazówki dotyczące pracy i oceniania ucznia. W razie konieczności konsultuje problem dziecka ze specjalistami z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej.
• Nauczyciele dostosowują wymagania i zasady oceniania ucznia zgodnie
z zaleceniami. W razie wątpliwości konsultują się indywidualni z pedagogiem szkolnym.
• Rodzic ucznia zostaje zapoznany przez wychowawcę z zaleceniami w czasie
najbliższych konsultacji.
• Pedagog szkolny/terapeuta wspólnie z nauczycielami (zwłaszcza
nauczycielem języka polskiego) i rodzicami omawiają zasady współpracy
i zakres obowiązków poszczególnych osób.
• Jeżeli uczeń nie uczęszcza nigdzie na zajęcia terapeutyczne, proponuje mu się zajęcia na terenie szkoły lub pracę pod kierunkiem nauczyciela polonisty.
• Uczeń pracuje w domu i jest rozliczany z wykonywanych zadań przez
nauczyciela terapeutę lub polonistę.
• Na zakończenie każdego roku szkolnego nauczyciele dokonują oceny
skuteczności podjętych działań (analiza postępów w nauce)
Dyslektycy mają trudności:
• W zakresie języka polskiego (poza typowymi błędami ortograficznymi
popełniają inne, tzw. specyficzne dla zaburzeń analizatora wzrokowego lub
słuchowego, np.: opuszczają, dodają, podwajają, przestawiają w wyrazach
litery i sylaby, łączą wyrazy lub rozdzielają wyrazy na dwa człony, nie umieją przenosić wyrazów, mylą litery odpowiadające podobnym fonetycznie
głoskom, nie potrafią pisać zmiękczeń, mylą „i-j”. Nieczytelne pismo, łączenie wyrazów, błędy ortograficzne.
• Wolno i niepoprawnie czytają, co utrudnia im zapoznawanie się z lekturami
oraz naukę historii, geografii czy biologii, gdzie podręcznik jest podstawą
przyswajania wiedzy – mają trudności z zapamiętywaniem trudniejszych
nazw, nazwisk itp., z zapamiętywaniem chronologii zdarzeń, dat, sekwencji
wieloelementowych; w geografii mylą kierunki przestrzeni, mają złą
orientację na mapie.
• Z rozumieniem bardziej skomplikowanych instrukcji, mogą je błędnie
odczytać.
• Doznają niepowodzenia na matematyce – niepoprawnie odczytują treść
zadań z tekstem, nie mogą zapamiętać reguł, błędnie zapisują działania
matematyczne, popełniają błędy związane z czytaniem cyfr od strony prawej
do lewej, np. 65 zamiast 56 itp., mylą znaki arytmetyczne, mają trudności
z zapamiętywaniem tabliczki mnożenia, w geometrii – rysowanie,
odwzorowanie figur, trudności z orientacją przestrzenną.
• W fizyce i chemii – niepoprawny zapis reakcji chemicznych, wzorów,
schematów, wykresów.
• W językach obcych – trudności z zapamiętywaniem słówek, struktur
gramatycznych, poprawną pisownią, fonetyką. Trudności w odróżnianiu
podobnych wyrazów.
• Na lekcjach wychowania fizycznego – trudności w grach ruchowych,
bieganiu, przewrotach, odtwarzaniu pewnej sekwencji ruchów, utrzymaniu
równowagi, mają złą koordynację ruchową.
• Trudność sprawia im zapisywanie informacji z tablicy i podczas ich
dyktowania, piszą z wieloma błędami.
• Nie potrafią ukończyć zadań w wyznaczonym czasie.
• Dodatkowe utrudnienia związane są z okresem dorastania – zwiększenie
pobudliwości, trudności z koncentracją, szybka męczliwość.
Motywowanie uczniów do pracy na lekcji:
Motywacja i wydajność wzrastają gdy uczniowie osiągają wyznaczone cele. Uczeń powinien myśleć pozytywnie, wierzyć we własne możliwości. Nauczyciel powinien pozytywnie nastawić się do ucznia, dać mu szansę, nie zamykać się. Motywacja jest siłą poruszającą do działania i ukierunkowującą je na określone cele.
Osiągnięcia uczniów zależą od:
- możliwości ucznia,
- pracy nauczyciela,
- świadomości ucznia,
- środowiska rodzinnego i sytuacji materialnej ucznia,
- wykształcenia rodziców,
- atmosfery klasy,
- grupy rówieśniczej,
- doświadczeń z dzieciństwa.
Dzieci uczą się tego, czego doświadczają. Bardzo ważnym aspektem jest zachęcanie uczniów do pracy, wówczas uczą się wiary w siebie. Chwaleni uczniowie potrafią być naprawdę wdzięczni – uczą się mieć cel. Ważne jest, aby umocnić w nich poczucie własnej wartości.
SPOSOBY MOTYWOWANIA UCZNIÓW
Hanna Hamer proponuje następujące techniki motywujące ucznia do nauki:
- Stwórz luźną i spokojną atmosferę podczas lekcji, demonstruj poczucie humoru, żartuj; spraw by nauka w zabawie stała się przyjemnością.
- Szanuj odmienne zdanie uczniów i zachęcaj ich do samodzielnego, krytycznego, twórczego myślenia.
- Staraj się być lubianym nauczycielem.
- Reaguj na potrzeby uczniów, np. kiedy mówią, że czegoś nie rozumieją lub są zmęczeni czy zniechęceni.
- Stosuj pomoce audiowizualne.
- Dostosowuj metody nauczania do stylów uczenia się uczniów.
- Dbaj, aby poziom motywacji uczniów nie był zbyt niski (wtedy nic nie robią), ani za wysoki (wtedy dochodzi do dezorganizacji myślenia i działania, zwłaszcza w sytuacjach trudnych).
- Obniżaj w grupie uczniów poziom napięcia i lęku; im wyższy lęk, tym mniejsza sprawność intelektualna.
- Próbuj zaciekawić uczniów i rozwijać ich zainteresowania; motywy poznawcze (pragnienie wiedzy i rozumienia) dają znacznie lepsze i trwalsze efekty niż czysto egocentryczne (rywalizacja, pokazanie swojej wyższości) i zewnętrzne (nauka dla stopnia i sprawienia przyjemności innym osobom).
- Oczekuj od uczniów tego, co w nich najlepsze i mów im o tym.
- Dostosuj wymagania do możliwości uczniów.
- Przypominaj uczniom, że niepowodzenia i błędy to normalny etap na drodze do doskonalenia się.
- Ucz wyciągania konstruktywnych wniosków z porażek.
- Zachęcaj do odnoszenia sukcesów.
- Omawiaj konkretne korzyści, jakie można odnieść z każdej lekcji.
- Chwal uczniów często, także za najdrobniejsze osiągnięcia.
- Nagradzaj współpracę.
- Przyznawaj się do błędów, okazuj, że jesteś omylny, ponieważ to zwiększa sympatię uczniów do ciebie i modeluje zachowanie uczniów (stanowi wzór do naśladowania).
- Utrzymuj własną motywację do pracy na wysokim poziomie.
- Kontroluj własny poziom stresu.